Geometriako aktibitateak prestatzeko proposamena DBHn (12-16 urte)

1996-02-01
Derrigorrezko irakaskuntza 16 urtearte lutzatzeaz gain prozeduren eta jarreren ezarpena eduki bezala isladatzea izan da OCD-Oinarrizko Curriculum Diseinu-ko berrikuntza positiboetako bat.

Halere, eta nahiz jarrerek nolabaiteko eztabaida sortu, jarrera bera irakasgai berdineko gai-multzo desberdinetan proposa daitekeelako edota irakasgai desberdinetan landu ere bai, prozedurak erabat onartu egin dira, lehen inplizitoki lantzen zirelako eta nonbait gutxietsirik zeudelako.

Bestalde, aldaketa hauek guztiak proposatu direnetik eskoletan "iraultza" txiki bat dago, programazio berriak etengabe lantzen ari dira, orain eskoletan norberak maila desberdinetako programazioa (zentrukoa, mailakoa eta unitate didaktikoak) egiteko aukera ederra baitu. Hainbat talde eta eskolak aspalditik lanean dihardute programazio berri hauek aurrera atera nahian edo gutxienez plangintza berriak suposatzen duen aldaketaz jabetzeko.
 
 
PROPOSAMENA

Arazo hau edozein irakasgairi dagokio, baina gure kasuan eta matematikara hurbilduz, komenigarria izango litzateke, bai unitate didaktikoak diseinatzeko garaian edota argitaletxeek eskainiko diguten materialen aurrean oso kritikoak izatea eta bereziki bi arau kontuan hartzea.

Lehenengoa, eta honek ez dirudi justifikazio gehiegirik behar duenik, erabakia indibidualki ez hartzea, Matemetika Mintegia osatzen dutenen artean erabaki kolektiboa izatea. Eta bigarrena ausart samarrak izatea, gaur egun ongi justifikatzeko metodologietan oinarritutako materiala aukeratzea eta ahaztu gabe 12-16 bitarteko irakaskuntza orain DERRIGORREZKO Bigarren Hezkuntza dela.

Jakina da gaur egun eta konstruktibismoak adierazi duen bezala, gure artean nahiko onarturik azaltzen diren irizpideekin bat eginez, Matemetika irakasteko garaian irakaslearen lanak ahalik eta induktiboena izan behar duela, ahalik eta grafikoena eta aurrez ikasitakoarekin ahalik eta erlazio gehien sortzen duena. Gainera komeni da jarduerak, irekiagoak, inguruarekin loturik eta materialaren laguntzaz osatutakoak izatea.

Beraz, eta printzipio hauekin koherenteak izateko, gai baten azalpena 3 fasetan bereiztea komenigarria da:

1. Esperimentazioa; fase motibatzailea. Inguruko egoerak. Frogak. Entsaioak. Ikerketak.

2. Ulermena: hausnarketa eta barneratze fasea. Irudikapenak: grafikoak, sinboloak... ahozko komunikazioa, idatzizkoa...

3. Aplikazioa: Mekanizazio eta sakontze fasea. Ariketak eta inguruko buruketak.



_____________________________________________________________

KONTZEPTUAREN esperimentazioa Ulermena Aplikazioa

LAN FASEAK Ingurunea+Motibazioa Barneratzea+ Mekanizazioa

+Ikerketa Irudikapena +Ingurunea

--- +Komunikazioa

Fase hauei prozedurazko 3 taldeak egokitu behar zaizkie (Estrategiak, Lengoaiak eta Algoritmo eta trebetasunak) eta OCD-n azaltzen diren jarrerak, bakoitzari dagokion zutabean, baina ezkerretik eskuinera metatzen doazela kontuan harturik:



JARREREI Jakinduria Interesa eta gogoa Euskortasuna

KASU EGINEZ

____________________________________________________________PROZEDURAK

LANDUZ Estrategiak Lengoiak Algoritmoak

trebetasuna

____________________________________________________________ Bestalde, lan egiteko garaian esperimentaziotik abiatu behar badugu, inguruko egoeren zerrenda bat interesatzen zaigu eta eduki berriak landu ondoren aplikatzen jakin behar dugula garbi dago. Horretarako beste inguruko egoerak kontuan hartzea komeni zaigu, ondoko taulan azaltzen den bezala:

____________________________________________________________EDUKIAK Inguruko egoerak Lan-gaiak Inguruko egoerak



____________________________________________________________Elementuak Labirintoak Puntua. Zuzena. Distantzia

Planoan Ibilbideak Planoa. Zuzenerdia Distantzi luzeak

Puntu Kardinalak Angeluak. Motak Dis. eskur.

Erlazioak.

Paraleloa.

Elkartzuta.

____________________________________________________________Aipatutako egoera hauek kontuan har daitezke jarduerak proposatzeko, bereziki lehen jarduerek motibazio eta ikerketa kutsu berezi bat izatea komenigarria delako eta baita azken jarduerek ere laburbildu eta aplikazio kutsu hori izan dezaten.

Beraz eta azkenik, OCD-n ematen diren guztiak kontuan hartzen baditugu, ondoko koadroa osa dezakegu:

____________________________________________________________

JARREREI Jakinduria Interesa eta gogoa Euskortasuna

KASU EGINEZ Aurkezpen txukuna

____________________________________________________________

PROZEDURAK Estrategiak Lengoiak Algoritmoak eta

LANDUZ Trebetasunak

____________________________________________________________

KONTZEPTUAREN Esperimentazioa Ulermena Aplikazioa:

LAN FASEAK Ingurunea+Motibazioa Barneratzea+ Mekanizazioa+Ingurunea

+Ikerketa +Komunikazioa

____________________________________________________________

EDUKIAK Inguruko egoerak Lan gaiak Inguruko egoerak egoerak

____________________________________________________________

Elementuak Labirintoak Puntua, Zuzena Distantziak

Ibilbideak Zuzenerdia. Zuzena Distantzi luzeak

Puntu kardinalak Angeluak. Motak Dits, eskuraezin

Paraleloa. Elkartzuta

____________________________________________________________

Irudi leunak (Zer esan nahi du honek? Kontsultatu)

Mosaikoak Hirukiak. Laukiak Perimetroak

Azulejoak Poligonoak, Eleme. Azalerak

Puzzleak Erdibitzaileak Azalera handia

Urrezko sekzioa Erdikariak Teselak???

Medianak. Altuerak

Propiet. Pitagorasen

Teorema

____________________________________________________________

Transformazioak Ateak Traslazioak Mosaikoen

Landareak Biraketak Disenua

Ispiluak Simetriak

Makinak

____________________________________________________________

Elementuak Labirintoak Puntua .Zuzena Distantziak

Espazioan Ibilbideak Angelu diedroak Distantzi luzea

Puntu kardinala. Elementuen posizioa. Distantzi.eskuraezinak

____________________________________________________________

Gorputz Lur globoa Poliedroak Distantzi minimoa.

geometrikoak Kristalak Prisma eta Piramidea. Gainazal

Piramideak Gorputz biribilak Bolumena

Planetariuma Sailkapena Bolumen minimoa.

Sekzioak

____________________________________________________________

Espaziotik Planoak Proportzionaltasuna Planoak

Planora Mapak Eskala Mapak

eta Maketak Sestrakurbak Maketak

Planotik Fotografia Thales-en teorema Topografia

espaziora

____________________________________________________________

#####Zutabe bakoitzak ez ditu besteak baztertzen. Aldiz, ezkerretik eskuinera zutabeen edukiak metatu egiten dira.

#####Artikulu hau egilearen beste bi artikulutan oinarritzen da:

SUMA ALDIZKARIA (1992): "Bases para un planteamiento actual de la Geometría en la E.S..O (12-16)". Nº 10, pg. 9-14.

UNO ALDIZKARIA (1995): "Los procedimentos en Geometría", nº3, pg.13-19.